Viêm Amidan Hốc Mủ: Triệu Chứng, Cách Chẩn Đoán Và Điều Trị

Viêm amidan hốc mủ là tình trạng viêm nhiễm amidan nghiêm trọng, gây ra bởi sự tích tụ mủ trong các hốc amidan. Bệnh có thể dẫn đến những triệu chứng khó chịu và biến chứng nguy hiểm như áp xe, nhiễm trùng,… Bài viết này sẽ trình bày chi tiết về tình trạng này, bao gồm nguyên nhân, triệu chứng, phương pháp chẩn đoán và các lựa chọn điều trị. Từ đó giúp bạn hiểu rõ hơn về bệnh và có biện pháp phòng ngừa hiệu quả.

Viêm amidan hốc mủ là gì?

Viêm amidan hốc mủ là một tình trạng viêm nhiễm của amidan, trong đó các hốc (hay khe, ngách) trên bề mặt amidan bị viêm và chứa đầy mủ. Mủ này thường có màu trắng hoặc vàng, đôi khi kèm theo các hạt nhỏ giống như bã đậu và tỏa ra mùi hôi khó chịu.

Tình trạng này thường xảy ra khi amidan bị nhiễm vi khuẩn hoặc virus. Các hốc amidan, vốn là nơi bình thường có chứa các tế bào miễn dịch để chống lại tác nhân gây bệnh, trở thành nơi tích tụ vi khuẩn và các chất thải của quá trình viêm nhiễm, tạo thành mủ.

Triệu chứng viêm amidan hốc mủ

Viêm amidan hốc mủ có thể gây ra triệu chứng khó chịu và ảnh hưởng đến sức khỏe người bệnh bao gồm:

Triệu chứng tại chỗ:

• Đau họng dữ dội: Đây là triệu chứng phổ biến nhất, thường kèm theo cảm giác nóng rát và khó chịu khi nuốt.
• Amidan sưng đỏ, to: Amidan sưng to, đỏ và có các chấm trắng hoặc vàng (mủ) trên bề mặt.
• Hơi thở hôi: Mủ tích tụ trong các hốc amidan gây ra mùi hôi khó chịu.
• Nuốt vướng, khó nuốt: Do amidan sưng to và đau, người bệnh cảm thấy khó khăn khi nuốt thức ăn hoặc nước uống.
• Sưng hạch bạch huyết cổ: Các hạch bạch huyết ở cổ sưng lên và đau khi chạm vào.
• Khàn tiếng: Trong một số trường hợp, viêm amidan làm ảnh hưởng đến giọng nói, dẫn đến khàn tiếng hoặc mất tiếng tạm thời.

Triệu chứng toàn thân:

• Sốt cao: Thường sốt cao trên 38 độ C, kèm theo cảm giác ớn lạnh.
• Mệt mỏi, suy nhược: Người bệnh cảm thấy mệt mỏi, chán ăn, mất ngủ do tình trạng viêm nhiễm.
• Đau đầu, đau nhức cơ thể: Các triệu chứng này thường đi kèm với sốt cao.
• Ho khan hoặc ho có đờm: Ho có thể xuất hiện do kích ứng từ amidan bị viêm hoặc do dịch mủ chảy xuống họng.

Nguyên nhân gây bệnh

Viêm amidan hốc mủ khởi phát chủ yếu là do sự tấn công của vi khuẩn và virus:

• Nhiễm vi khuẩn: Bao gồm vi khuẩn Streptococcus pyogenes (liên cầu khuẩn nhóm A), Staphylococcus aureus (tụ cầu khuẩn vàng). Vi khuẩn xâm nhập vào amidan, gây viêm nhiễm và tạo thành các ổ mủ trong hốc amidan.
• Nhiễm virus: Một số loại virus như virus cúm, rhinovirus, adenovirus cũng có thể gây viêm amidan. Nhiễm virus thường gây viêm amidan cấp tính, tạo điều kiện cho vi khuẩn xâm nhập và gây viêm amidan hốc mủ thứ phát.

Ngoài ra, một số yếu tố khác có thể làm tăng nguy cơ mắc viêm amidan hốc mủ:

• Hệ miễn dịch yếu: Người có hệ miễn dịch suy giảm như người già, trẻ em hoặc những người mắc các bệnh mạn tính dễ bị nhiễm trùng hơn, bao gồm cả viêm amidan hốc mủ.
• Tiền sử viêm amidan tái phát: Khi viêm amidan nhiều lần có nguy cơ cao bị tổn thương và trở thành nơi tích tụ vi khuẩn, mủ, dẫn đến viêm amidan mạn tính và hốc mủ.
• Vệ sinh răng miệng kém: Vệ sinh răng miệng không tốt tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển trong khoang miệng và dễ dàng xâm nhập vào amidan.
• Amidan cấu trúc bất thường: Một số người amidan có nhiều hốc sâu và ngóc ngách, dễ tích tụ vi khuẩn và gây viêm nhiễm.
• Môi trường ô nhiễm: Thường xuyên tiếp xúc khói bụi, hóa chất độc hại hoặc thói quen hút thuốc lá, uống rượu bia làm tăng nguy cơ mắc viêm amidan hốc mủ và bệnh đường hô hấp khác.
• Thay đổi thời tiết: Thời tiết lạnh, khô hoặc chuyển mùa làm suy yếu khả năng bảo vệ của đường hô hấp, tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn và virus tấn công amidan.

Viêm amidan hốc mủ gây nguy hiểm không? Biến chứng tiềm ẩn

Viêm amidan hốc mủ là một tình trạng viêm nhiễm nghiêm trọng và có thể gây ra nhiều biến chứng nếu không điều trị kịp thời.

Biến chứng tại chỗ:

• Áp xe quanh amidan: Xảy ra khi nhiễm trùng lan rộng ra ngoài amidan, tạo thành ổ mủ lớn xung quanh amidan, gây đau dữ dội, khó nuốt, khó thở và thậm chí đe dọa tính mạng.
• Viêm tấy quanh amidan: Nhiễm trùng có thể lan sang các mô xung quanh amidan, gây sưng đau và khó chịu.
• Tắc nghẽn đường thở: Amidan sưng to gây khó thở, đặc biệt là ở trẻ nhỏ. Điều này dẫn đến tình trạng ngưng thở khi ngủ, làm gián đoạn giấc ngủ và gây mệt mỏi mãn tính.
• Hôi miệng kéo dài: Mủ tích tụ trong hốc amidan còn làm hơi thở có mùi hôi khó chịu, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống và giao tiếp xã hội của người bệnh.

Biến chứng khác:

• Nhiễm trùng huyết: Trong một số trường hợp nhiễm trùng lan vào máu, gây nhiễm trùng huyết, một tình trạng đe dọa tính mạng.
• Viêm khớp cấp: Vi khuẩn gây viêm amidan có thể di chuyển đến các khớp, gây viêm khớp cấp tính.
• Viêm cầu thận cấp: Viêm amidan có thể kích hoạt phản ứng miễn dịch bất thường, dẫn đến viêm cầu thận cấp, ảnh hưởng đến chức năng thận.
• Viêm nội tâm mạc nhiễm khuẩn: Vi khuẩn có thể xâm nhập vào máu và tấn công lớp lót bên trong của tim, gây viêm nội tâm mạc nhiễm khuẩn, một tình trạng nghiêm trọng ảnh hưởng đến van tim.
• Viêm tai giữa: Bệnh có thể lan đến ống tai và gây viêm tai giữa, gây đau tai, suy giảm thính lực, thậm chí mất thính lực vĩnh viễn.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Nên gặp bác sĩ ngay lập tức nếu nghi ngờ mình hoặc người thân bị viêm amidan hốc mủ, đặc biệt khi có các dấu hiệu sau:

• Đau họng dữ dội, đặc biệt là khi nuốt, kéo dài hơn 2 ngày và không thuyên giảm với các biện pháp giảm đau thông thường.
• Sốt cao trên 38 độ C, kèm theo ớn lạnh, mệt mỏi, đau nhức cơ thể.
• Amidan sưng to, đỏ, có thể nhìn thấy các chấm trắng hoặc vàng (mủ) trên bề mặt.
• Khó nuốt, nuốt vướng, hơi thở hôi do mủ tích tụ trong hốc amidan.
• Sưng hạch bạch huyết ở cổ, có thể đau khi chạm vào.
• Trẻ nhỏ bỏ bú, quấy khóc, nôn mửa.

Chẩn đoán viêm amidan hốc mủ

Để chẩn đoán viêm amidan hốc mủ, bác sĩ thường áp dụng các phương pháp dưới đây nhằm xác định mức độ viêm và nguyên nhân gây bệnh:

Khám lâm sàng: 

• Bác sĩ sẽ quan sát trực tiếp amidan của bạn bằng đèn soi họng. Các dấu hiệu điển hình của viêm amidan hốc mủ.
• Bác sĩ sẽ hỏi về các triệu chứng bạn đang gặp phải, như đau họng, sốt, khó nuốt, mệt mỏi,…

Khám cận lâm sàng:

• Xét nghiệm công thức máu: Giúp phát hiện tình trạng nhiễm trùng thông qua số lượng bạch cầu tăng cao.
• Test nhanh Streptococcus: Nếu nghi ngờ nhiễm Streptococcus nhóm A, bác sĩ có thể thực hiện test nhanh để xác định.
• Nuôi cấy vi khuẩn từ dịch họng: Mẫu dịch nhầy hoặc mủ được lấy từ vùng amidan và đưa đi phân tích trong phòng thí nghiệm để xác định loại vi khuẩn hoặc virus gây bệnh.
• Nội soi tai mũi họng: Sử dụng ống nội soi có gắn camera để quan sát chi tiết hơn bên trong họng và amidan, giúp phát hiện các ổ mủ ẩn sâu trong hốc amidan và đánh giá mức độ viêm.

Điều trị viêm amidan hốc mủ

Dưới đây là các phương pháp điều trị thường được áp dụng trong điều trị viêm amidan hốc mủ:

Sử dụng thuốc Tây y

Việc điều trị viêm amidan hốc mủ chủ yếu dựa vào việc sử dụng thuốc để giảm triệu chứng và loại bỏ nguyên nhân gây nhiễm trùng.

• Thuốc kháng sinh: Điều trị viêm amidan hốc mủ do vi khuẩn, đặc biệt là liên cầu khuẩn nhóm A. Các loại kháng sinh phổ biến gồm Penicillin, Amoxicillin, Cephalosporin (Cefadroxil, Cefdinir), Macrolide (Azithromycin, Clarithromycin).
• Thuốc kháng viêm: Có tác dụng giảm sưng viêm, đau và khó chịu ở amidan. Bao gồm Diclofenac, Corticosteroid (Prednisone, Dexamethasone).
• Thuốc giảm đau và hạ sốt: Mục đích giảm đau họng và hạ sốt cho người bệnh. Loại thuốc phổ biến là Paracetamol (Acetaminophen) và Ibuprofen.
• Thuốc sát khuẩn tại chỗ: Giúp sát khuẩn vùng họng, giúp giảm viêm và loại bỏ vi khuẩn gây bệnh tại chỗ. Người bệnh thường được chỉ định sử dụng dung dịch nước muối sinh lý hoặc dung dịch súc họng sát khuẩn (Betadine, Chlorhexidine).
• Thuốc long đờm và giảm ho: Có tác dụng giảm tiết đờm và hỗ trợ làm thông thoáng đường hô hấp, đặc biệt nếu viêm amidan gây ho. Các loại thuốc phổ biến gồm Guaifenesin và Dextromethorphan.

Điều trị ngoại khoa

Một số bệnh nhân bị viêm amidan hốc mủ sẽ được chỉ định phẫu thuật như sau:

• Chỉ định phẫu thuật: Trường hợp viêm amidan hốc mủ tái phát nhiều lần (trên 5 lần/năm) hoặc gây ra các biến chứng nghiêm trọng như áp xe quanh amidan, tắc nghẽn đường thở.
• Phương pháp phẫu thuật: Phẫu thuật cắt amidan là một thủ thuật đơn giản và an toàn, thường được thực hiện trong vòng vài giờ và bệnh nhân có thể về nhà sau 1 – 2 ngày theo dõi.

Phòng ngừa viêm amidan hốc mủ

Dưới đây là một số biện pháp giúp bạn phòng tránh hiệu quả căn bệnh viêm amidan hốc mủ:

Giữ gìn vệ sinh răng miệng:

• Đánh răng đúng cách: Đánh răng ít nhất 2 lần/ngày, đặc biệt sau bữa ăn, để loại bỏ vi khuẩn và mảng bám có thể gây viêm nhiễm.
• Sử dụng chỉ nha khoa: Làm sạch kẽ răng, nơi bàn chải không thể tiếp cận, để loại bỏ thức ăn thừa và mảng bám.
• Sử dụng nước súc miệng sát khuẩn: Súc miệng với dung dịch nước muối hoặc nước súc miệng chứa chất sát khuẩn để loại bỏ vi khuẩn trong khoang miệng và họng.
• Khám nha khoa định kỳ: Kiểm tra và vệ sinh răng miệng định kỳ để phát hiện và điều trị sớm các vấn đề về răng miệng, ngăn ngừa vi khuẩn lây lan sang amidan.
• Thay bàn chải đánh răng định kỳ: Thay bàn chải mỗi 3 – 4 tháng để tránh sự tích tụ vi khuẩn.

Tăng cường sức đề kháng:

• Chế độ ăn uống lành mạnh: Cung cấp đầy đủ vitamin, khoáng chất thông qua chế độ ăn giàu rau xanh, trái cây và các thực phẩm chứa vitamin C (cam, chanh, bưởi) để tăng cường sức đề kháng.
• Uống đủ nước: Uống đủ nước giúp giữ ẩm cho niêm mạc họng và ngăn ngừa vi khuẩn xâm nhập.
• Tập thể dục: Giúp tăng cường sức khỏe tổng thể và khả năng chống lại nhiễm trùng.

Giảm tiếp xúc tác nhân dẫn đến bệnh:

• Hạn chế tiếp xúc người bệnh: Khi tiếp xúc với người bị viêm amidan hoặc các bệnh đường hô hấp khác, hãy đeo khẩu trang và rửa tay thường xuyên.
• Tránh môi trường ô nhiễm: Hạn chế tiếp xúc với khói bụi, hóa chất và các tác nhân gây kích ứng đường hô hấp khác.
• Tránh ăn uống đồ lạnh: Hạn chế uống nước lạnh, ăn kem hoặc các loại thực phẩm lạnh để tránh gây kích ứng cổ họng và làm tăng nguy cơ viêm.
• Giữ ấm vùng cổ họng: Vào mùa đông hoặc khi trời lạnh, cần giữ ấm cổ, ngực và chân để tránh viêm nhiễm đường hô hấp, làm giảm nguy cơ viêm amidan.

Điều trị bệnh nhiễm trùng:

• Điều trị viêm họng, viêm xoang: Khi có dấu hiệu viêm họng, viêm xoang, cần điều trị sớm để tránh vi khuẩn lan đến amidan và gây viêm amidan hốc mủ.
• Thăm khám định kỳ: Kiểm tra sức khỏe định kỳ để phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường và điều trị kịp thời trước khi bệnh phát triển nặng hơn.

Viêm amidan hốc mủ cần được nhận biết sớm và điều trị kịp thời để tránh những biến chứng nguy hiểm. Bằng cách hiểu rõ về bệnh lý này, bạn có thể chủ động bảo vệ sức khỏe bản thân và gia đình. Nếu có bất kỳ dấu hiệu nghi ngờ, hãy đến gặp bác sĩ ngay để được tư vấn và điều trị phù hợp.