Viêm Âm Đạo Là Gì? Nguyên Nhân, Triệu Chứng, Cách Điều Trị

Viêm âm đạo là một trong những bệnh lý phụ khoa phổ biến ở phụ nữ, gây ra nhiều khó chịu như ngứa, rát, tiết dịch bất thường. Tình trạng này không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe vùng kín mà còn tác động tiêu cực đến chất lượng cuộc sống và sinh hoạt hằng ngày. Hiểu rõ về nguyên nhân và các phương pháp điều trị sẽ giúp bạn phòng ngừa, cải thiện tình trạng này một cách hiệu quả.

Viêm âm đạo là gì?

Viêm âm đạo là tình trạng viêm nhiễm phổ biến ở âm đạo do sự mất cân bằng của hệ vi sinh vật thường trú hoặc do nhiễm trùng. Âm đạo của phụ nữ có một môi trường cân bằng tự nhiên với nhiều loại vi khuẩn khác nhau. Khi sự cân bằng này bị phá vỡ, một số loại vi khuẩn có hại (như vi khuẩn kỵ khí) có thể phát triển quá mức, gây ra viêm nhiễm.

Dấu hiệu nhận biết

Viêm âm đạo có thể gây ra một hoặc nhiều triệu chứng sau đây:

Triệu chứng thường gặp:

• Khí hư bất thường: Đây là triệu chứng phổ biến nhất. Khí hư có thể thay đổi về màu sắc (trắng đục, xám, vàng, xanh), mùi (tanh, hôi), tính chất (đặc, loãng, có bọt).
• Ngứa ngáy âm đạo: Cảm giác ngứa ngáy, khó chịu ở vùng kín, có thể dữ dội và ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày.
• Rát bỏng âm đạo: Cảm giác nóng rát ở âm đạo, đặc biệt là khi đi tiểu hoặc quan hệ tình dục.
• Đau khi quan hệ tình dục: Viêm nhiễm có thể gây đau hoặc khó chịu trong khi quan hệ.
• Chảy máu âm đạo bất thường: Có thể xuất hiện một ít máu ngoài kỳ kinh nguyệt.
• Sưng, đỏ vùng kín: Âm hộ và môi âm hộ có thể bị sưng, đỏ và đau.

Triệu chứng ít gặp hơn:

• Tiểu buốt, tiểu rắt: Viêm nhiễm có thể lan lên niệu đạo gây ra các triệu chứng tiểu tiện khó chịu.
• Đau vùng chậu: Một số trường hợp viêm âm đạo có thể gây đau âm ỉ ở vùng bụng dưới.

Nguyên nhân gây bệnh

Viêm âm đạo có thể xuất hiện do nhiều nguyên nhân gây ra, bao gồm:

Hệ vi sinh tại âm đạo bị mất cân bằng:

• Do vi khuẩn: Đây là nguyên nhân phổ biến nhất, xảy ra khi sự cân bằng của các vi khuẩn thường trú trong âm đạo bị phá vỡ, khiến cho một số loại vi khuẩn có hại phát triển quá mức.
• Do nấm Candida: Nấm Candida thường trú trong âm đạo với số lượng nhỏ, nhưng khi gặp điều kiện thuận lợi (như suy giảm miễn dịch, sử dụng kháng sinh kéo dài, vệ sinh không đúng cách…), nấm Candida sẽ phát triển nhanh về số lượng và gây viêm.

Nhiễm trùng:

• Do trùng roi Trichomonas: Thường lây nhiễn qua đường tình dục.
• Do virus: Một số loại virus như herpes simplex (HSV) cũng có thể gây viêm nhiễm âm đạo.

Các yếu tố khác:

• Suy giảm estrogen: Thường gặp ở phụ nữ mãn kinh, estrogen giảm làm cho niêm mạc âm đạo mỏng và khô, dễ bị viêm nhiễm.
• Dị ứng hoặc kích ứng: Một số sản phẩm vệ sinh phụ nữ, bao cao su, chất bôi trơn, nước hoa… có thể gây kích ứng âm đạo.
• Vệ sinh không đúng cách: Vệ sinh quá mức hoặc không đúng cách có thể làm mất cân bằng pH âm đạo, tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển.
• Mặc quần áo quá chật: Quần áo chật, bí hơi, làm từ chất liệu không thấm hút mồ hôi. Từ đó tạo môi trường ẩm ướt, thuận lợi cho vi khuẩn và nấm phát triển.
• Quan hệ không an toàn: Quan hệ tình dục không dùng bao cao su có thể làm tăng nguy cơ mắc các bệnh lây truyền qua đường tình dục, bao gồm cả viêm âm đạo.
• Sử dụng kháng sinh kéo dài: Thuốc kháng sinh có thể tiêu diệt cả vi khuẩn có lợi và có hại trong âm đạo, làm mất cân bằng hệ vi sinh và tạo điều kiện cho nấm phát triển.
• Bệnh lý toàn thân: Một số bệnh lý mãn tính như tiểu đường, suy giảm miễn dịch… có thể làm tăng nguy cơ bị bệnh âm đạo.

Viêm âm đạo nguy hiểm không?

Viêm âm đạo thường không gây nguy hiểm đến tính mạng. Nhưng nếu không được điều trị từ sớm và đúng cách sẽ dẫn đến một số biến chứng ảnh hưởng đến sức khỏe sinh sản và chất lượng cuộc sống.

Dưới đây là một số nguy hiểm tiềm ẩn của viêm âm đạo:

Ảnh hưởng sức khỏe sinh sản:

• Gây khó thụ thai: Viêm nhiễm âm đạo có thể làm thay đổi môi trường âm đạo, cản trở sự di chuyển của tinh trùng, gây khó khăn cho việc thụ thai.
• Tăng nguy cơ mang thai ngoài tử cung: Viêm nhiễm có thể lan lên vòi trứng gây viêm tắc vòi trứng, làm tăng nguy cơ mang thai ngoài tử cung.
• Gây sảy thai, sinh non: Ở phụ nữ mang thai, viêm âm đạo không được điều trị có thể làm tăng nguy cơ sảy thai, sinh non, nhiễm trùng ối, và ảnh hưởng đến sức khỏe của thai nhi.

Các biến chứng khác:

• Viêm nhiễm lan rộng: Viêm nhiễm có thể lan lên các cơ quan sinh sản khác như cổ tử cung, tử cung, vòi trứng, buồng trứng gây viêm vùng chậu.
• Tăng nguy cơ mắc bệnh qua đường tình dục: Viêm âm đạo làm tăng nguy cơ mắc bệnh lây qua đường tình dục như lậu, Chlamydia…
• Ảnh hưởng đến tâm lý: Ngứa ngáy, khó chịu kéo dài do viêm âm đạo có thể ảnh hưởng đến tâm lý, gây stress, lo lắng, mất tự tin, ảnh hưởng đến đời sống tình dục và các mối quan hệ.

Khi nào nên đi khám bác sĩ?

Bạn nên đi khám bác sĩ ngay khi có các dấu hiệu bất thường sau đây:

• Huyết trắng có màu và mùi lạ.
• Ngứa, rát và khó chịu tại âm hộ.
• Đau khi quan hệ tình dục.
• Tiểu đau, tiểu buốt.
• Ra máu âm đạo bất thường.
• Dấu hiệu không thuyên giảm sau khi tự điều trị.

Chẩn đoán viêm âm đạo

Hỏi bệnh sử:

Bác sĩ hỏi về các triệu chứng của người bệnh bao gồm:

• Tính chất của khí hư (màu sắc, mùi, lượng).
• Các triệu chứng ngứa, rát hoặc đau vùng kín.
• Tiền sử bệnh phụ khoa.
• Các yếu tố nguy cơ như quan hệ tình dục không an toàn, sử dụng kháng sinh, vệ sinh vùng kín…

Khám lâm sàng:

Bác sĩ sẽ khám vùng kín để quan sát các dấu hiệu viêm nhiễm như:

• Tình trạng âm hộ, môi lớn, môi bé.
• Màu sắc, tính chất của khí hư.
• Kiểm tra cổ tử cung.

Xét nghiệm:

• Soi tươi dịch âm đạo: Bác sĩ sẽ lấy mẫu dịch tiết âm đạo, soi dưới kính hiển vi để quan sát các tế bào, vi khuẩn, nấm, ký sinh trùng…
• Đo pH âm đạo: pH âm đạo bình thường là từ 3,8 – 4,5. pH tăng cao có thể gợi ý viêm âm đạo do vi khuẩn hoặc trùng roi.
• Test mùi amin (Whiff test): Xét nghiệm này được sử dụng để phát hiện viêm âm đạo do vi khuẩn. Bác sĩ sẽ cho một giọt KOH 10% vào dịch tiết âm đạo, nếu có mùi tanh như cá ươn thì kết quả dương tính.
• Xét nghiệm nuôi cấy: Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể chỉ định nuôi cấy dịch âm đạo để xác định chính xác loại vi khuẩn hoặc nấm gây bệnh.
• Xét nghiệm PCR: Xét nghiệm được sử dụng để phát hiện các bệnh lây truyền qua đường tình dục như Chlamydia, lậu…

Điều trị viêm âm đạo

Việc điều trị viêm âm đạo phụ thuộc vào nguyên nhân gây viêm và mức độ nghiêm trọng của bệnh. Sau khi chẩn đoán nguyên nhân, bác sĩ sẽ đưa phác đồ điều trị phù hợp. 

Sử dụng thuốc:

• Thuốc kháng sinh: Được sử dụng để điều trị các vấn đề viêm nhiễm do vi khuẩn. Có thể dùng thuốc uống, thuốc đặt âm đạo hoặc kem bôi. Ví dụ: Metronidazole hoặc Clindamycin.
• Thuốc kháng nấm: Dùng cho viêm âm đạo do nấm. Có sẵn dưới dạng thuốc uống, thuốc đặt âm đạo, kem bôi. Ví dụ: Fluconazole, Clotrimazole, Miconazole.
• Thuốc kháng ký sinh trùng: Dùng cho viêm âm đạo do trùng roi Trichomonas. Ví dụ: Metronidazole.
• Thuốc estrogen: Dùng cho phụ nữ mãn kinh bị viêm âm đạo do teo niêm mạc âm đạo. Có thể dùng dạng kem bôi, thuốc đặt âm đạo hoặc thuốc uống.

Mẹo dân gian:

• Lá trầu không: Lá trầu không có tính kháng khuẩn, kháng viêm, giúp làm sạch vùng kín và ngăn ngừa nhiễm trùng. Đun sôi lá trầu không với nước, để nguội, sau đó dùng nước này để rửa vùng kín 1-2 lần/tuần.
• Nước muối loãng: Nước muối giúp làm sạch, kháng khuẩn và ngăn ngừa vi khuẩn gây viêm âm đạo. Pha loãng nước muối (nồng độ thấp) và dùng để rửa vùng kín hằng ngày.
• Lá chè xanh: Chè xanh chứa chất chống oxy hóa và kháng khuẩn, giúp làm dịu viêm nhiễm và giảm ngứa. Đun sôi lá chè xanh với nước, để nguội và rửa vùng kín 2-3 lần/tuần.
• Giấm táo: Giấm táo giúp cân bằng độ pH âm đạo, giảm nguy cơ viêm nhiễm. Pha loãng 1-2 thìa giấm táo với nước ấm, dùng để rửa vùng kín 1-2 lần/tuần.

Phòng ngừa viêm âm đạo

Dưới đây là một số biện pháp phòng ngừa viêm âm đạo hiệu quả:

• Rửa vùng kín hằng ngày bằng nước ấm và dung dịch vệ sinh phụ nữ có độ pH phù hợp.
• Lau khô vùng kín sau khi vệ sinh bằng khăn sạch để tránh ẩm ướt, tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển.
• Sử dụng quần lót chất liệu cotton thoáng khí, giúp vùng kín luôn khô thoáng.
• Tránh mặc quần áo bó sát hoặc chất liệu tổng hợp không thấm hút.
• Không thụt rửa sâu vào âm đạo vì có thể làm mất cân bằng vi khuẩn tự nhiên, gây viêm nhiễm.
• Trong kỳ kinh nguyệt, nên thay băng vệ sinh ít nhất 4 tiếng/lần để giữ vùng kín sạch sẽ và khô ráo.
• Sử dụng bao cao su khi quan hệ tình dục để ngăn ngừa nhiễm trùng từ vi khuẩn, nấm hoặc các bệnh lây qua đường tình dục.
• Bổ sung thực phẩm giàu probiotic như sữa chua để duy trì sự cân bằng của vi khuẩn có lợi trong âm đạo.
• Hạn chế đường và thức ăn nhanh để giảm nguy cơ nhiễm trùng nấm men.
• Tránh sử dụng các sản phẩm có chứa hóa chất mạnh như nước hoa, xà phòng tắm tạo mùi, bọt tắm vì có thể gây kích ứng vùng kín.
• Kiểm tra sức khỏe phụ khoa định kỳ để phát hiện sớm và điều trị kịp thời các vấn đề về âm đạo.

Viêm âm đạo có thể gây ra nhiều bất tiện và tiềm ẩn nguy cơ ảnh hưởng đến sức khỏe sinh sản nếu không được điều trị kịp thời. Việc duy trì vệ sinh vùng kín đúng cách, kết hợp với chế độ ăn uống lành mạnh và thăm khám định kỳ sẽ giúp bạn phòng ngừa và điều trị hiệu quả tình trạng này. Đừng ngần ngại liên hệ với bác sĩ chuyên khoa khi có dấu hiệu bất thường để bảo vệ sức khỏe vùng kín tốt nhất.