Thận Hư Là Gì? Biến Chứng, Chẩn Đoán Và Hướng Điều Trị

Thận hư là một trong những bệnh lý nguy hiểm, ảnh hưởng trực tiếp đến chức năng lọc máu của cơ thể. Việc phát hiện và chăm sóc đúng cách sẽ giúp ngăn ngừa các biến chứng nghiêm trọng. Vậy thận hư cần được điều trị và chăm sóc ra sao để nhanh chóng hồi phục? Bài viết sau sẽ giúp bạn tìm hiểu chi tiết các biện pháp hiệu quả.

Thận hư là gì?

Hội chứng thận hư là một tình trạng bệnh lý xảy ra khi các bộ phận lọc của thận bị tổn thương, dẫn đến hoạt động bất thường và phát sinh một loạt các triệu chứng đặc trưng. Bệnh này làm cho lượng protein trong nước tiểu tăng cao, đồng thời giảm nồng độ albumin trong máu, gây rối loạn lipid máu và tình trạng phù nề.

Người mắc hội chứng thận hư thường có dấu hiệu nước tiểu có bọt, xuất hiện tình trạng sưng tấy, tăng cân đột ngột và cảm giác mệt mỏi. Nếu không kịp thời điều trị, bệnh có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng như cao huyết áp, nhiễm trùng và hình thành huyết khối.

Hội chứng thận hư được phân thành hai loại chính:

• Hội chứng thận hư nguyên phát: Chiếm khoảng 20% các trường hợp, còn gọi là bệnh cầu thận tổn thương tối thiểu, là dạng bệnh lý thận không liên quan đến các rối loạn khác.
• Hội chứng thận hư thứ phát: Chiếm phần lớn các trường hợp (80%), thường phát triển do các bệnh lý hệ thống hoặc rối loạn chuyển hóa như tiểu đường, lupus ban đỏ hệ thống, hay viêm mạch.

Nguyên nhân khiến thận hư

Một số yếu tố sức khỏe bất thường và bệnh lý liên quan cũng có thể là tác nhân gây ra hội chứng thận hư, bao gồm:

• Bệnh thận do tiểu đường: Đường huyết cao có thể gây áp lực lớn lên thận, dẫn đến tổn thương các cấu trúc mạch máu nhỏ và cầu thận.
• Bệnh cầu thận tổn thương tối thiểu (MCD): Đây là nguyên nhân phổ biến nhất gây hội chứng thận hư ở trẻ em. MCD làm suy yếu khả năng lọc máu của thận, dẫn đến việc protein bị rò rỉ vào nước tiểu.
• Xơ hóa cầu thận cục bộ (FSGS): Ở người lớn, FSGS là nguyên nhân hàng đầu gây hội chứng thận hư. Tình trạng này có thể do nhiễm HIV, yếu tố di truyền hoặc tác dụng phụ của một số loại thuốc.
• Viêm cầu thận màng: Sự dày lên của màng lọc cầu thận khiến quá trình lọc máu bị cản trở, làm chức năng của thận suy giảm và protein rò rỉ vào nước tiểu.
• Bệnh tăng amyloid: Tình trạng tích tụ amyloid trong thận có thể làm hỏng hệ thống lọc của cầu thận, dẫn đến suy giảm chức năng lọc máu của thận.
• Lupus ban đỏ hệ thống: Đây là một bệnh tự miễn mãn tính gây viêm nhiễm và tổn thương thận, dẫn đến suy giảm chức năng của cầu thận.

Bên cạnh các nguyên nhân trên, một số đối tượng cũng có nguy cơ mắc hội chứng thận hư cao hơn, chẳng hạn như:

• Trẻ em: Đây là đối tượng có nguy cơ mắc bệnh cao hơn so với người lớn.
• Người sử dụng thuốc: Dùng các loại thuốc kháng sinh hoặc thuốc chống viêm không steroid (NSAIDs) trong thời gian dài cũng có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh.
• Người nhiễm trùng: Các bệnh nhiễm trùng như viêm gan, HIV cũng có thể gây tổn thương thận, do đó cần theo dõi chức năng thận thường xuyên.

Triệu chứng thận hư

Hội chứng thận hư có những dấu hiệu và triệu chứng khá rõ rệt, chủ yếu liên quan đến sự suy giảm chức năng lọc máu của thận, Một số triệu chứng điển hình bao gồm:

• Phù nề (sưng tấy): Đây là triệu chứng phổ biến nhất, thường xuất hiện ở các khu vực như mặt, mắt cá chân, bàn chân và có thể lan rộng ra toàn thân. Phù nề xảy ra do mất lượng lớn protein trong máu, dẫn đến cơ thể giữ lại nước.
• Nước tiểu có bọt: Lượng protein cao trong nước tiểu (protein niệu) gây ra tình trạng nước tiểu có bọt hoặc sủi bọt.
• Tăng cân đột ngột: Tích nước trong cơ thể dẫn đến việc tăng cân nhanh chóng mà không liên quan đến lượng mỡ hoặc cơ bắp.
• Mệt mỏi: Do mất protein, cơ thể không còn đủ năng lượng, dẫn đến cảm giác mệt mỏi, suy nhược và thiếu sức sống.
• Giảm lượng nước tiểu: Một số người có thể gặp tình trạng đi tiểu ít hơn bình thường, do cơ thể giữ nước và chất lỏng trong các mô thay vì thải ra ngoài.
• Da khô và ngứa: Tình trạng mất nước và protein có thể khiến da trở nên khô và ngứa, dễ bị kích ứng.
• Chán ăn: Một số người mắc hội chứng thận hư có thể cảm thấy chán ăn, kèm theo buồn nôn hoặc khó chịu ở bụng.

Bị thận hư có nguy hiểm không?

Diễn biến bệnh phụ thuộc vào từng cá nhân, nhưng nếu không được điều trị kịp thời, các biến chứng nguy hiểm có thể gặp phải như sau:

• Huyết áp cao: Suy thận lâu ngày dẫn đến tăng huyết áp, làm tăng nguy cơ đột quỵ và tai biến.
• Nhiễm trùng: Thận hư làm suy yếu hệ miễn dịch, dễ dẫn đến nhiễm trùng.
• Suy thận cấp: Chức năng lọc máu của thận suy giảm, gây tích tụ chất thải trong máu. Biện pháp như chạy thận nhân tạo có thể cần thiết.
• Suy dinh dưỡng: Mất protein kéo dài gây giảm cân, cơ thể suy nhược, thiếu vitamin và khoáng chất.
• Hình thành cục máu đông: Thiếu hụt protein trong máu có thể dẫn đến nguy cơ xuất hiện các cục máu đông.
• Tăng cholesterol và triglycerid: Giảm protein albumin trong máu khiến gan sản xuất nhiều chất béo, làm tăng cholesterol và triglycerid.
• Bệnh thận mãn tính: Bệnh thận tiến triển có thể dẫn đến suy thận mãn tính, cần ghép thận hoặc lọc máu để duy trì sự sống.
• Đau lưng, nhức mỏi: Người bệnh thường cảm thấy đau nhức và mệt mỏi, dễ bị nhầm với triệu chứng đau thông thường.

Chẩn đoán hội chứng thận hư

Để chẩn đoán hội chứng thận hư, ngoài việc đánh giá các triệu chứng lâm sàng, bác sĩ sẽ chỉ định một số xét nghiệm chuyên sâu để xác định bệnh, các tiêu chuẩn chẩn đoán bao gồm:

• Lượng protein niệu vượt quá 3,5g trong 24 giờ.
• Nồng độ protein máu dưới 60g/lít và albumin máu dưới 30g/lít.
• Nồng độ cholesterol trong máu cao hơn 6,5 mmol/lít.
• Có sự xuất hiện của các hạt mỡ lưỡng chiết trong nước tiểu.

Các xét nghiệm chính:

• Xét nghiệm nước tiểu: Kiểm tra lượng protein trong nước tiểu, nếu vượt mức 3,5g trong 24 giờ, khả năng mắc thận hư rất cao.
• Xét nghiệm máu: Đo lường mức albumin, protein, cholesterol và chất béo trong máu để xác định tình trạng thận hư.
• Sinh thiết thận: Lấy mẫu mô thận để xét nghiệm, giúp bác sĩ chẩn đoán chính xác tình trạng bệnh.

Phương pháp điều trị

Để điều trị, làm giảm triệu chứng thận hư, người bệnh có thể áp dụng các phương pháp sau:

Thuốc Tây điều trị thận hư

Trong điều trị hội chứng thận hư, các loại thuốc thường được sử dụng bao gồm:

• Corticoid: Thuốc ức chế miễn dịch như prednisolon giúp giảm viêm và điều chỉnh phản ứng miễn dịch. Liều cao được dùng trong giai đoạn đầu, sau đó giảm dần và dùng duy trì từ 4-6 tuần nếu có hiệu quả.
• Thuốc hạ huyết áp: Thuốc ức chế men chuyển (ACE) như lisinopril hoặc benazepril giúp giảm protein trong nước tiểu và kiểm soát huyết áp.
• Thuốc lợi tiểu: Giúp tăng sản lượng nước tiểu, giảm tình trạng phù nề bằng cách loại bỏ nước thừa ra khỏi cơ thể.
• Thuốc giảm cholesterol: Nhóm thuốc statin được dùng để giảm nồng độ cholesterol, phòng ngừa biến chứng tim mạch.
• Thuốc chống đông máu: Heparin hoặc warfarin được sử dụng để ngăn ngừa cục máu đông, một biến chứng phổ biến của hội chứng thận hư.
• Kháng sinh: Penicillin có thể được dùng trong đợt tái phát để ngăn ngừa nhiễm trùng.
• Truyền albumin: Được áp dụng cho những trường hợp mất nhiều albumin, đặc biệt là ở trẻ em mắc hội chứng thận hư bẩm sinh, giúp duy trì sự phát triển bình thường.

Tập khí công chữa thận hư hiệu quả

Có nhiều bài tập khí công hỗ trợ điều trị thận hư, giúp cải thiện sức khỏe, dưới đây là một số bài tập thường được áp dụng:

• Vạn bộ trường sinh: Bài tập này gồm 4 bước và 6 động tác, kết hợp hít thở đều đặn, giúp tăng cường thận âm và thận dương, điều trị yếu sinh lý, đau lưng và tiểu đêm. Các bước lặp đi lặp lại bao gồm lùi chân, tiến chân, kết hợp với động tác tay và nhịp thở đúng cách.
• Hồi xuân công: Đây là bài tập từ môn phái Hoa Sơn (Trung Quốc), giúp lưu thông kinh mạch, điều hòa khí huyết và phục hồi chức năng gan, thận. Bài tập này thực hiện 2 lần sáng, 2 lần tối, tăng dần số lượt tập mỗi tuần.
• Tráng lưng kiện thận công: Bài tập này kết hợp các động tác cổ truyền giúp bổ thận, tăng cường sinh lực và phòng ngừa các bệnh do thận yếu. Thực hiện bằng cách ngồi xếp bằng, xoa huyệt và tập trung thở đều.
• Cố tinh công: Giúp bổ thận, kéo dài tuổi thọ, cải thiện các vấn đề sinh lý. Tập trung vào hít thở sâu, dẫn khí vào đan điền và thư giãn toàn thân. Bài tập này cần thực hiện nhẹ nhàng, không nín thở quá lâu.

Phẫu thuật điều trị hội chứng thận hư

Phẫu thuật là lựa chọn cho các trường hợp hội chứng thận hư nghiêm trọng khi các phương pháp điều trị khác không mang lại hiệu quả

• Cấy ghép thận: Phương pháp phổ biến nhất cho bệnh nhân ở giai đoạn cuối, khi một thận khỏe mạnh từ người hiến tạng được ghép vào cơ thể để thay thế thận bị suy.
• Loại bỏ sỏi thận: Nếu sỏi thận gây tắc nghẽn hoặc làm tổn thương thận, phẫu thuật loại bỏ sỏi giúp khôi phục chức năng thận.
• Đặt ống thoát nước tiểu: Được thực hiện trong trường hợp thận suy nặng để giảm áp lực và cải thiện chất lượng sống cho bệnh nhân.
• Tái cấu trúc thận: Phẫu thuật này nhằm sửa chữa những tổn thương cấu trúc thận do bệnh lý hoặc chấn thương, giúp phục hồi chức năng thận.

Một số mẹo chăm sóc khi bị thận hư

Để bệnh được điều trị hiệu quả hơn, đặc biệt ở giai đoạn đầu, cần lưu ý một số vấn đề sau:

• Tăng cường protein trong chế độ ăn uống để hỗ trợ sức khỏe, nhưng cần hạn chế đồ ăn nhanh, thực phẩm chế biến sẵn và các món chiên xào nhiều dầu mỡ để tránh nguy cơ thừa cân và suy thận nặng thêm.
• Kiểm soát lượng chất béo dung nạp vào cơ thể và tuân theo chế độ ăn uống khoa học để hạn chế tác động tiêu cực lên thận.
• Muối là yếu tố gây hại cho thận, vì vậy cần giảm lượng muối trong bữa ăn để tránh làm tăng gánh nặng cho cơ quan này.
• Tránh ngồi yên trong thời gian dài, cần vận động để cải thiện tuần hoàn máu, giảm nguy cơ hình thành cục máu đông và hỗ trợ thải nước tốt hơn.
• Khi có dấu hiệu bất thường, nên đến cơ sở y tế kiểm tra và tuân thủ đúng hướng dẫn điều trị của bác sĩ, tránh dùng thuốc khi chưa được chỉ định.
• Thực hiện kiểm tra sức khỏe mỗi 6 tháng để theo dõi tiến triển bệnh và điều chỉnh phương pháp điều trị kịp thời.

Thận hư là một bệnh lý nghiêm trọng, nhưng có thể kiểm soát nếu bạn nắm rõ các biện pháp chăm sóc phù hợp. Bài viết đã đề cập đến các nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị hiệu quả. Hãy áp dụng ngay những lời khuyên về chế độ ăn uống và thay đổi lối sống để giúp thận phục hồi và giảm nguy cơ biến chứng.